HISTORIA

Antón Gandariasek nazien kontzentrazio-esparruetan desagertutako bere osaba Anjel Lekuonaren historia berreskuratzeko bilaketa pertsonala abiatu zuen. Bere familiak hamarkada luzez isilpean gordetako historiari zentzua ematearen saiakeran, Antonen ikerketak Europan zehar sakabanatutako artxibo eta testigantza murgiltzera eraman zion. Bidaia luze hau ez zen posible izango, ordea, Hradištkoko kontzentrazio-esparrutik bizirik atera zen Gregorio Uranga gabe. Gerra bukatzean, Gregorioren gutun batek Anjelen familiari haren azken egunetan gertatutakoa azaldu zien: Frantzian atxilotu zuten, deportatu egin zuten eta 2.000 kilometrotik gora bidaiatu ondoren, naziek hil zuten. Busturitarrek gutun hura frankismo garaian ezkutuan gorde zuten, eta hiru belaunaldi geroago, Antónek berriz ekin zion bilaketari.

Pandemiaren udan, Unai Eguia izeneko, Historian zaletua den ikastolako irakasle batek, Javier Cercasen “El impostor” liburua irakurri zuen, eta horrek liburuan aipazen den deportatuaren benetako nortasuna ezagutzeko beharra piztu zion. Aisialdian ikerketari ekin zion, eta artxibo batetik bestera zeramaten arrastoak jarraitzen hasi zen Bide horretan, Gerra Zibileko beste deportatu baten bila zebilen Antonio Medina ezagutu zuen, bere aitonaren aztarnen atzetik zebilen gizona.

Hiru ikerketak gurutzatu zirenean, gauza harrigarri batetaz ohartu ziren: bakoitzak bere aldetik ikertutako gzion horiek ibilbide bera egin zuten. Espainiako Gerra Zibilaren ostean Frantziara deportatuak izan ziren, eta handik kontzentrazio-esparru batetik bestera eraman zituzten, azkenik Hradištkoko esparruan naziek erail zituzten arte.
anjel-lekuona

Anjel Lekuona Beitia

Busturia, Bizkaia
01-03-1913
Lanbidea:Marinela, Nekazaria
enric-moner

Enric Moner

Figueres, Girona, Katalunia
14-08-1899
Lanbidea:Garraiolaria, Nekazaria
antonio-medina

Antonio Medina García

Motril, Granada
30-09-1909
Lanbidea:Meatzaria
Pedro-Raga

Pedro Raga Castells

Ulldecona, Montsià, Tarragona
23-02-1903
Lanbidea:Sukaldaria
ARGAZKIAK (PDF) - 5

Rafael Moyá Pujol

Sant Elm, Andratx, Mallorca
15-08-1905
Lanbidea:Fruta-garraiolaria
Vicente-Vila-Cuenca

Vicente Vila Cuenca

Alberique, La Ribera Alta, Valentzia
07-11-1900
Lanbidea:Gidaria, Farmazialari-laguntzailea
antonio-clemente

Antonio Clemente Jódar

Antas, Vera, Almeria
15-11-1921
Lanbidea:Nekazaria, Meatzaria

Anjel Lekuonaren
ibilbidea

MOTIBAZIOAK

Memoria gela ilun batean sartzen den argi-izpi txiki baten modukoa da: iragana ulertu eta orainaldia aurrera egiteko ezinbesteko tresna. Anjelen historia ez da bakarra, nazien basakeriak eraman zuen milioika bizitzetako bat gehiago da. Hala ere, bere patua eta beste deportatu batzuena elkarlotzeak, biktima horien identitatea berreskuratu eta kendutako duintasuna itzultzeko aukera dugu.

“Popel” dokumentala krimenen arrasto guztiak ezabatu nahi izan zituztenek ezarritako ahanzturari aurre egiten dion ahalegin kolektibo baten emaitza da. 80 urte igaro badira ere, bai František Suchý eta bere semeak deportatuen errautsak gordetzen egindako lana, eta baita Lekuonaren ondorengoen eta ikertzaileen ahaleginak argi erakusten dute memoria erresistentzia aktiboa dela. Iragana ezabatu nahi dutenen aurrean, beti egongo da historia, memoria eta biktimen justizia bizirik mantentzeko borrokatuko duenik.

MEMORIAREN GARRANTZIA

Memoria gure arbasoen istorioak ahanzturan gal ez daitezen iragana eta oraina lotzen dituen haria da. Memoria da, hain zuzen ere, Anjel Lekuonaren modura, František Suchýk eta bere semeak isilpean gordetako 2.200 deportatu baino gehiagok bizitako injustiziei duintasuna emateko oinarri morala. Dokumental honek momentu tragikoa horiek berpizteaz gain, iragana berriro ez errepikatu ez dadin oroimenaren garrantziaz hausnarketa bultzatzen du. Ahanztura desafiatu zutenen errautsak eta istorioak babestuz, Popelek memoria justizia egiteko eta erresistentziarako tresna indartsua dela azpimarratzen du. Horretaz gain, belaunaldi berriak ikerketa horren tartean sartzean, iraganeko irakasgaiak bizirik mantentzea ziurtatzen da. Azken batean, memoria erresistentzia ekintza eta giza erresilientziaren testigantza baino ez da; eta Popel bizirik diharduen oroimen hori da.

TALDE-LANA

Historia hau berreskuratzea ez litzateke posible izango ikertzaileen, senideen eta gertukoen lan kolektiboarik gabe. Hamarkada ugari igaro diren arren, berriro elkartu dira gertatutakoak argitzeko eta biktimak omentzeko. Horretarako, Unai Eguiaren bloga funtsezko abiapuntua izan da Popel dokumentalean kontatzen den istorioa berreraikitzeko. Prozesu hau oroimena zaintzen eta ikerketa jarraitzen laguntzen duten talde eta erakundeen parte ere bada, Memo-Hradischko 1945 ekimena.

Return to their families

+0034 644215027

-

memohradischko@gmail.com

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua.

SEND A MESSAGE